Việc chọn ngành chọn nghề phù hợp với bản thân từ lâu là nỗi băn khoăn của nhiều người, không chỉ riêng các bạn trẻ như học sinh, sinh viên. Vì sao lại nói là nhiều người mà không phải riêng các bạn học sinh, sinh viên? Chúng ta có thể thấy, tình trạng chọn sai ngành nghề diễn ra rất nhiều, thậm chí có người đã mất cả tuổi trẻ vẫn chưa chọn được nghề phù hợp.

1. Những sai lầm khi lựa chọn nghề nghiệp

Xem nhẹ việc lựa chọn nghề nghiệp

Nhiều bạn học sinh chỉ nghĩ rằng mình thích làm nghề gì thì chọn nghề đó. Nhưng thực tế, để chọn được một nghề nghiệp phù hợp cần sự kết hợp của rất nhiều yếu tố và mất rất nhiều thời gian, công sức để xem xét trước khi đưa ra quyết định.

Chọn nghề không đúng với tính cách bản thân

Chỉ dựa vào năng lực học tập mà nghĩ rằng mình sẽ thi vào ngành học tương ứng mà không không tính đến việc chọn nghề phù hợp với bản thân là sai lầm phổ biến của người trẻ. Ví dụ: Có bạn giỏi khối B nên đã chọn ngành y, nhưng khi vào học lại không chịu được cảnh máu me, mùi bệnh viện nên đành bỏ học. Hay có người học giỏi môn văn đã chọn nghề làm phóng viên báo chí, nhưng lại không đủ nhanh nhẹn, tháo vát, và không chịu đựng áp lực công việc cao... nên cũng không thể theo đuổi nghề được.

Đánh giá thấp ngành học

Nhiều bạn xem thường các ngành nghề như giáo viên mầm non, tiểu học, điều dưỡng, công tác xã hội, học nghề (sửa xe, may mặc, đầu bếp,…) và luôn mang tư tưởng phải làm “ông này bà nọ”. Ai cũng muốn làm “thầy” thì ai sẽ làm “thợ”, nếu không ai chịu làm các nghề dịch vụ thì chúng ta sẽ vất vả đấy. Đã là nghề được xã hội thừa nhận thì không thể nói đến sự cao thấp hay sang hèn. Ngành nghề nào cũng đáp ứng nhu cầu của xã hội và đều quan trọng như nhau.

Chọn nghề vì “sĩ diện”

Những ngành học có tên gọi rất sang trọng như “Quản trị”, “Công nghệ” được các bạn trẻ quan tâm và lựa chọn nhiều hơn. Nhiều bạn học sinh trường chuyên chỉ chọn những trường lớn và danh tiếng để thi cho tương xứng với “đẳng cấp” của mình. Có bạn dù biết học lực không thi nổi nhưng vẫn cố đăng ký vì… “sĩ diện”.

Chọn nghề theo sự rủ rê, áp đặt của người khác

Mỗi người có một tính cách, năng lực, sở thích, năng khiếu, điều kiện, hoàn cảnh riêng. Nhưng khi chọn nghề lại phụ thuộc rất nhiều vào sự góp ý của mọi người xung quanh dẫn đến nhiều sai lầm. Đôi khi vì tình cảm hay sự gắn bó từ phổ thông mà nhiều bạn cùng rủ nhau thi vào cùng ngành cùng trường. Sau này nhận thấy không phù hợp thì đã muộn rồi.

Hấp dẫn bởi vẻ ngoài của nghề

Đối với những nghề như: diễn viên, dẫn chương trình, người mẫu, ca sĩ,… rất hấp dẫn với các bạn trẻ, nhưng để theo được nghề thì phải có năng khiếu và rèn luyện gian khổ. Chúng ta chỉ nhìn những nghệ sĩ tỏa sáng trên sân khấu mà trầm trồ nhưng không biết họ phải chịu vất vả như thế nào nơi hậu trường. Và chỉ khi chọn nghề phù hợp với bản thân mình thì bạn mới có thể vượt qua khó khăn đó.

Chọn nghề theo phong trào

Nhiều bạn cho rằng ngành nghề nào có thu nhập cao, nhu cầu thị trường lao động cao là ngành nghề hấp dẫn. Tuy nhiên, thị trường lao động luôn biến đổi không ngừng, bạn thấy nghề này hot thì người khác cũng thấy như vậy. Và nếu ai cũng chọn những ngành hot thì sẽ dẫn đến tình trạng thất nghiệp do “Cung > Cầu”.

2. Vậy chọn ngành nghề như thế nào cho phù hợp?

Hiểu mình

Thực tế đã chứng minh, những người thành công, giàu có trên thế giới như Bill Gates, Jack Ma, Steve Jobs đều cảm thấy yêu thích công việc họ đang làm. Đa số những người thành công đều khuyên các bạn trẻ trước khi bắt đầu lựa chọn nghề nghiệp đừng chỉ chăm chăm vào trường vào nghề, mà hãy dành thời gian để hiểu mình, khám phá năng lực, tính cách và con người mình muốn trở thành trong tương lai.

Hiểu nghề

Khi yêu, bạn có thể dành cả ngày cho người yêu, nói nhiều về người ấy nhiều đến mức khiến người nghe có thể phát ngán lên. Công việc cũng vậy, bạn chỉ có thể gắn bó khi bạn yêu. Nhưng để có thể yêu công việc bạn đang làm, trước tiên bạn cần phải thật sự hiểu về nó. Hãy khám phá tất cả các nghề bạn muốn làm, muốn gắn bó trong tương lai nhất. Bằng cách đó xác suất lựa chọn đúng của bạn sẽ cao hơn chứ không phải chọn vì may rủi.

Một trong những cách để hiểu nghề là tìm hiểu nhu cầu của nhà tuyển dụng. Hãy đọc xem nhà tuyển dụng yêu cầu những phẩm chất gì ở ứng tuyển viên. Những liệt kê trong phần yêu cầu của các nhà tuyển dụng sẽ là chìa khóa để bạn khám phá bản thân mình xem có phù hợp hay không.

Đọc vị tính cách bản thân

Như đã nói ở trên, bạn có thể thích làm nhiều nghề nhưng mỗi tính cách chỉ thích hợp với một số nghề nhất định mà thôi. Nếu bạn có những phẩm chất như khéo léo, có chính kiến, thích thể hiện, thích sáng tạo có thể chọn các ngành Mỹ thuật công nghiệp như: Thiết kế công nghiệp (nội thất, tạo dáng), Thiết kế thời trang, Thiết kế đồ họa, Công nghệ điện ảnh truyền hình.

Để xác định bản thân mình phù hợp với ngành nghề nào, bạn hãy bắt đầu từ sở thích, tính cách và điều kiện của mình. Bạn có thể thực hiện những bài trắc nghiệm nghề nghiệp dựa trên năng lực, sở thích,… các trắc nghiệm sẽ đưa ra những kết quả dự đoán về nghề nghiệp giúp bạn chọn nghề phù hợp với bản thân.

Minh Hằng - Nguồn tổng hợp